تکنولوژی تولید ساندویچ پانل در ایران، نقطه توقف یا جهش؟
صنعت ساختمان‌سازی با سرعت به سمت استفاده از تکنولوژی‌های نوین تولید ساندویچ پانل و متریال‌های پیشرفته حرکت می‌کند و ساندویچ پانل‌ها به دلیل ویژگی‌های مکانیکی و حرارتی مطلوب و سرعت اجرای بالا، جزئی جدایی‌ناپذیر از معماری مدرن شده‌اند، اما سوال این است که آیا ایران توانسته در این مسیر پیشرو باشد یا همچنان در حال پیروی از سایر کشورهاست؟
آغازگر نیازهای صنعتی و معماری
ساندویچ پانل‌ها با ساختار لایه‌ای شامل یک هسته مرکزی و دو لایه خارجی، در پروژه‌های مختلف از انبارهای صنعتی تا سردخانه‌ها و مراکز تجاری کاربرد دارند و نیاز کشور به ساخت‌وسازهای مقاوم‌تر، سبک‌تر و سریع‌الاحداث باعث افزایش تقاضا برای این محصول شده است؛ این امر تولیدکنندگان داخلی را تشویق کرده تا علاوه بر تولید انبوه، کیفیت و تنوع محصولات را نیز ارتقا دهند، اما آیا این تلاش‌ها توانسته ایران را در جایگاه رقابتی جهانی قرار دهد؟
تکنولوژی تولید در ایران؛ رشد یا تقلید؟
برای درک وضعیت فعلی تولید ساندویچ پانل در کشور، باید به تجهیزات و فناوری‌های مورد استفاده توسط تولیدکنندگان داخلی توجه کرد؛ خطوط تولید داخلی تا حدی به تجهیزات وارداتی از کشورهای پیشرفته وابسته‌اند که امکان تولید انواع ساندویچ پانل‌ها با هسته‌هایی مانند پلی اورتان، پلی استایرن و پشم‌سنگ را فراهم می‌کنند، اما نوآوری‌های بومی برای بهینه‌سازی این خطوط یا کاهش هزینه‌های تولید هنوز کافی نیست و بیشتر شرکت‌ها به مونتاژ و تولید انبوه محصولات مشابه با معیارهای جهانی بسنده کرده‌اند، بنابراین تغییرات بنیادی در الگوریتم‌های تولید، فرمولاسیون مواد اولیه و مدیریت پسماندها کمتر مشاهده می‌شود.
آیا استانداردهای جهانی رعایت می‌شود؟
یکی از مهم‌ترین توانایی‌های تکنولوژی تولید، نه تنها ارائه محصولی با کیفیت بلکه تطابق آن با استانداردهای موجود است و در ایران، برخی شرکت‌ها موفق شده‌اند محصولات خود را با استانداردهای بین‌المللی سازگار کنند و در بازارهای خارجی نیز حضور داشته باشند؛ اما همچنان بخش عمده‌ای از ساندویچ پانل‌های تولیدی به دلیل ضعف در تکنولوژی یا مدیریت خط تولید، کیفیت لازم برای رقابت با برندهای پیشرو را ندارند و آزمایش‌هایی که روی مقاومت حرارتی، صوتی و مکانیکی این محصولات انجام می‌شود نشان‌دهنده اختلافاتی بین تولیدات داخلی و استانداردهای مطلوب است که این مسئله نیاز به سرمایه‌گذاری و تحقیق و توسعه را دوچندان می‌کند.
بازیگران اصلی و ظرفیت‌های بومی
واقعیت این است که صنعت ساندویچ پانل در ایران، همانند سایر بخش‌های صنعتی، به شدت به سرمایه‌گذاری و حمایت زیرساختی نیازمند است؛ تعداد محدودی از شرکت‌های بزرگ توانسته‌اند با تجهیز خطوط تولید خود به فناوری پیشرفته، سهم قابل توجهی از بازار را کسب کنند و با واردات تکنولوژی و دانش فنی نیم‌نگاهی نیز به صادرات داشته باشند اما آیا چنین تلاش‌هایی کافی است؟
ظرفیت مواد اولیه داخلی نیز نقش مهمی در زنجیره تولید ایفا می‌کند؛ اگرچه ایران دارای منابع غنی پتروشیمی است اما برای عرضه بومی و با کیفیت مواد اولیه فوم‌های هسته ساندویچ پانل یا لایه‌های خارجی کافی نیست و توسعه این زنجیره ضروری بوده زیرا عدم توازن میان عرضه و تقاضا تأثیر مستقیمی بر قیمت‌ها و کیفیت دارد.
چالش‌ها و پل‌های پیشرو
یکی از چالش‌های اصلی، مسئله هزینه‌های تولید در مقایسه با محصولات وارداتی است و با وجود تمام محدودیت‌های واردات، برخی پروژه‌های ساختمانی همچنان ساندویچ پانل‌های خارجی را به دلیل کیفیت بالاتر و اعتمادی که برندهای خارجی ایجاد کرده‌اند ترجیح می‌دهند، زیرا به نظر می‌رسد تولیدکنندگان داخلی هنوز نتوانسته‌اند این اعتماد عمومی را به طور کامل جلب کنند.
مسئله اصلی کمبود نیروهای متخصص برای بهینه‌سازی خطوط تولید است و تمرکز فعلی بیشتر بر بهره‌برداری و تولید انبوه قرار دارد، اما ضعف در آموزش و ارتقای دانش باعث تأخیر در تغییرات بنیادین سیستم‌ها شده است؛ علاوه بر این، نوسانات اقتصادی کشور شرکت‌ها را مجبور می‌کند تا توان خود را صرف حفظ ثبات کوتاه‌مدت کنند که این چالش‌ها عملاً مانند ترمزی برای نوآوری عمل می‌کنند.
می توانید این مقاله را نیز مطالعه کنید : ساندویچ پانل‌ها؛ راهکاری برای چالش‌های ساخت‌و‌ساز
راهکارهای پیشرفت
برای دستیابی به آینده‌ای رقابتی‌تر و توسعه‌یافته‌تر در این صنعت، نیازمند اتخاذ رویکردهای نوین هستیم؛ از جمله سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه که بدون آن، ایران نمی‌تواند در بازارهای بین‌المللی نقشی فعال داشته باشد و باید بودجه‌های استراتژیک برای تقویت این بخش اولویت‌بندی شود.
بومی‌سازی تجهیزات نیز با کاهش هزینه‌ها، ایجاد فرصت‌های شغلی و کاهش وابستگی به خارج اهمیت دارد. آموزش نیروهای متخصص از طریق دوره‌های تخصصی می‌تواند کارایی خطوط تولید را افزایش دهد.
ارتقاء استانداردها ضروری است تا محصولات داخلی مطابق با استانداردهای جهانی طراحی شوند و مقاومت آنها بهبود یابد. همچنین تقویت زنجیره تامین با ارتقاء تولید مواد اولیه داخلی همراه با تسهیل واردات مواد خاص می‌تواند مشکلات موجود را حل کند.
با وجود چالش‌ها، ایران با ظرفیت‌های فراوان خود در زمینه مواد اولیه، نیروی انسانی جوان و بازار مصرف داخلی می‌تواند سریع‌تر پیشرفت کند؛ اما موفقیت زمانی حاصل می‌شود که سیاست‌گذاران، صنعتگران و بخش تحقیقاتی همسو عمل کنند.
ساندویچ پانل‌ها دیگر تنها بخشی از ساختمان نیستند؛ بلکه در دنیای امروز که سرعت، بهره‌وری و پایداری اهمیت دارند، این تکنولوژی راه‌حلی برای بسیاری از مشکلات فعلی صنعت ساختمان ارائه می‌دهد. اگر ایران خواهان سهم بیشتری از این بازار است باید همین امروز اقدام کند نه فردا.
( این مطلب رپورتاژ بوده و سایت هوم دیزاین در تالیف و تنظیم آن نقشی نداشته است و تایید کننده آن نمی باشد . )